Op het eerste gezicht lijkt de energiediscussie rondom bitcoin eenvoudig. Het netwerk verbruikt jaarlijks ongeveer evenveel energie als heel Nederland. Hoe kan dat een goed idee zijn in een wereld die steeds verder opwarmt? Het is begrijpelijk dat de meeste mensen die vraag niet in het voordeel van bitcoin kunnen beantwoorden. Bitcoin en het klimaat is een complex vraagstuk met vele verschillende facetten die je in zijn geheel moet bezien om de vraag te beantwoorden of bitcoin een goed idee is voor de planeet.
Wat veel mensen vergeten is om het energieverbruik van bitcoin te beoordelen op de waarde die het levert aan de mensheid. Bitcoiners over de hele wereld kiezen ervoor om bitcoin te gebruiken omdat ze vinden dat het een betere vorm van geld is dan fiatgeld. Net als dat we de meer vervuilende auto verkiezen boven het ouderwetse paard en we van de typemachine zijn overgestapt op de computer. Het enkele gegeven dat iets meer energie verbruikt dan een andere technologie die hetzelfde doeleinde dient, betekent niet per definitie dat het een slecht idee is.
De vergelijking met het huidige financiële systeem
De enige manier om bitcoin goed te beoordelen is door het naast het huidige financiële systeem te leggen en alle facetten en effecten van beide systemen met elkaar te vergelijken. Het is onmogelijk om dat in één artikel voor elkaar te krijgen, laat staan in een paar tweets en daar is Elon Musk het levende bewijs van (Musk 1, Musk 2). Ons huidige financiële systeem is gebouwd op een berg schulden die momenteel 355 procent van het wereldwijde bbp beslaat. Uitgaande van een gemiddelde rente van 3 procent moet de wereldeconomie jaarlijks met ~10 procent (3,55 x 0,03) groeien om alleen al de rente terug te betalen.
We zitten dus met een systeem dat feitelijk alleen maar overeind kan blijven bij eindeloze en steeds sneller toenemende groei. Wat betekent dat we steeds meer moeten produceren om het op schulden gebaseerde systeem enigszins in tact te houden. Voor zover we daar niet in slagen printen we geld bij en verlagen we de rente om het gat tussen de daadwerkelijke en benodigde groei te dichten. De realiteit is dat dit gat ieder jaar toeneemt en we dus steeds meer moeten produceren en meer geld moeten printen om te overleven. Een situatie waar we tenminste vraagtekens bij moeten zetten als het gaat om de klimaatdiscussie.
Los van de schuldenberg is ook de manier waarop het huidige financiële systeem wordt afgedwongen een punt om mee te nemen in de vergelijking tussen bitcoin en het fiatsysteem. Het is geen geheim dat het Amerikaanse leger vooral dient om ervoor te zorgen dat de olie uit het Midden-Oosten enkel met Amerikaanse dollars gekocht kan worden. Er zijn meerdere oorlogen uitgevochten om die situatie in stand te houden. In 2003 viel Amerika bijvoorbeeld Irak binnen om, volgens het officiële verhaal, Saddam Hussein af te zetten en de democratie terug te brengen in het land. Wat de meeste mensen niet weten is dat Europa destijds met Hussein in onderhandeling was om een deel van de Irakeze olie in euro’s af te rekenen. Kort na de inval van de Amerikanen werd de olie gewoon weer in dollars afgerekend en was de overeenkomst met Europa van tafel.
Het Amerikaanse leger stoot meer uit dan 140 landen op aarde, zou als het een land was op plek 47 staan en zit qua energieverbruik in tussen Peru en Portugal. Nu wil ik niet beweren dat alles aan bitcoin fantastisch is, maar dit zijn in ieder geval factoren om mee te nemen in je beoordeling van de klimaatafdruk van bitcoin. Bitcoin kan niet puur op zichzelf beoordeelt worden, maar moet worden vergeleken met het systeem dat het eventueel zou vervangen. De discussie is in ieder geval een stuk minder zwartwit dan sommige journalisten en invloedrijke figuren ons doen geloven.
Hoe bitcoin armoede kan bestrijden met duurzame energie
Het is onmogelijk om in dit stuk de volledige klimaatdiscussie rondom bitcoin uit te kauwen, maar ik wil je in ieder geval nog één perspectief meegeven. Wat bitcoin mining bijzonder maakt is dat het de enige winstgevende vorm van energieverbruik is die niet in de buurt van mensen hoeft plaats te vinden. Het probleem van energie is niet schaarste, maar ons vermogen om het naar plekken te brengen waar de energie het meeste nodig is. Het is lastig om energie te vervoeren.
Vanwege het internet is het minen van bitcoin compleet locatie-onafhankelijk. Afgelegen gebieden die gezegend zijn met watervallen of stromende rivieren kunnen die natuurlijke rijkdommen dankzij bitcoin te gelde maken. Veel van deze natuurlijke bronnen zijn momenteel volledig onbenut omdat het te duur is om ze op de bestaande energienetwerken aan te sluiten.
Bitcoin heeft de potentie om energiebronnen die op dit moment volledig geïsoleerd zijn vanwege hun ligging om te toveren tot een inkomstenbron voor de lokale bevolking. Stel je bijvoorbeeld een afgelegen waterval in een arm Afrikaans land voor die eenvoudig kan worden verbonden met het bitcoin netwerk. De schone energie die er altijd al was kan zo direct omgezet worden in waarde voor de bevolking. Als de infrastructuur eenmaal staat en de waterval geld genereert, dan zou een volgende stap zijn om wegen, huizen, scholen en ziekenhuizen om de energiebron heen te bouwen.
Je zou de natuurlijke energiebronnen kunnen zien als een goudmijn waar we voor de komst van bitcoin nooit bij konden. Nu is het voor het eerst in de geschiedenis mogelijk om die energie om te zetten in waarde. De opkomst van door bitcoin gedreven waterkrachtcentrales kunnen de katalysator zijn voor de civilisatie van tot op heden onbewoonbare gebieden. Waar de energiebronnen voorheen naar de mensen toe kwamen, draait bitcoin de situatie om en zullen de mensen richting de energiebronnen verhuizen.
Grote steden als New York, Londen, Parijs en Tokyo ontwikkelden op de plekken waar ze liggen vanwege de gunstige ligging voor handelsroutes, waterwegen en het bouwen van havens. Energie was in deze tijd nog geen factor omdat deze steden ontstonden voor het elektrische tijdperk. Een bitcoin toekomst kan ervoor zorgen dat de mensheid zich verplaatst richting natuurlijke energiebronnen omdat dat winstgevend is. Goedkope energie staat gelijk aan menselijke vooruitgang. In tegenstelling tot wat je vaak in de mainstream media leest is bitcoin veel meer dan een energieslurpende fantasie zonder intrinsieke waarde. Het is de basis van een financieel systeem dat heel waarschijnlijk een stuk groener en eerlijker is dan het huidige financiële systeem.
