Kort geleden deelde ik met jullie een artikel over mijn grootste les en uitdaging na één jaar Pegulanten. Terugkijkend op dat artikel besefte ik me dat ik een heel belangrijk principe onvermeld heb gelaten. Het principe dat mij persoonlijk het meeste (spaar)geld heeft opgeleverd. Als ik terugkijk naar het moment vanaf wanneer ik vermogen ben gaan opbouwen, heeft deze regel daar het meeste invloed op gehad. Heb jij ook moeite met geld overhouden en sparen? De oplossing lees je in dit artikel!
Betaal je zelf eerst
Toen ik voor het eerst van dit principe hoorde geloofde ik er eerlijk gezegd niets van. Je moet toch aan het einde van de maand je rekeningen kunnen betalen? Ik kan mezelf wel eerste betalen, maar als er niets overblijft; waar moet ik dan m’n rekeningen van betalen?
Twee jaren geleden verdiende ik al een redelijk salaris. Iedere maand verbaasde ik me erover dat dit bedrag aan het einde van de maand op magische wijze was verdwenen. Zelfs als ik meer ging verdienen, ging ik vanzelf ook meer uitgeven. Voor mezelf hield ik de regel aan dat alles wat ik van m’n salaris overhield overgemaakt werd naar m’n spaarrekening. Eén klein probleem: er bleef nooit geld over.
Hoe kan dat nou?
We zijn als mens zo geconditioneerd dat we de beschikbare ruimte benutten. Of we nu 1.000 euro of 1.200 beschikbaar hebben om uit te geven, het gaat op. En wat gebeurt er als we zien dat er bijna niets meer op onze rekening staat? De paniek slaat toe. We gaan meteen over tot actie: we moeten gauw besparen. We gaan geld vragen dat we nog tegoed hebben en gaan manieren bedenken hoe we meer geld overhouden of verdienen. Als we weten dat we weinig geld op onze rekening hebben staan, doen we er alles aan om tijd te winnen, omdat dat het enige is wat we nog hebben.
Het werkt hetzelfde met eten: wanneer we kleinere borden gebruiken, scheppen we ook minder op. We krijgen zo minder calorieën binnen, zonder dat wij ons vaste gedrag – waarbij we ons bord helemaal volscheppen en opeten – hoeven te veranderen. Ik besefte dat al mijn geld op een groot bord terecht kwam, en ik het allemaal opgebruikte. Elke cent die binnenkwam ging naar mijn lopende rekening en die ‘at ik helemaal leeg’. Door de ‘bord-grootte’ van je lopende rekening te veranderen, verander je ook je uitgavenpatroon.
Een filosoof die jou helpt geld te (be)sparen
In 1955 formuleerde filosoof C. Northcote Parksinon de wet van Parkinson, die zegt dat wij de beschikbare ruimte (in tijd of geld) benutten. Het is ook de reden waarom uitbreiding van het weggenet om de files tegen te gaan op de lange termijn nooit zal werken: er zullen altijd weer meer auto’s zijn om die extra rijbanen te vullen. Oftewel, ga naar een Spaanse tapasbar met kleine bordjes, en je zult minder eten. Ga je naar een all-you-can-eat-buffet, dan zal je door blijven eten tot het je neus uit komt. Persoonlijk heb ik het gemerkt met mijn productiviteit vlak voor de vakantie. De dag voordat ik op vakantie ga weet ik een hoeveelheid werk weg te zetten waar ik op een normale dag alleen maar van kan dromen. Reden? De hoeveelheid tijd is beperkt; ik heb geen andere keuze dan dat het af moet.
Hoeveel tandpaste gebruikt je als je net een nieuwe tube hebt opengemaakt? Een flinke dot, toch? En waarom ook niet. Je hebt per slot van rekening net een volle tube. Maar wanneer de tube bijna leeg is… Dat verandert de zaak! Je knijpt en schudt uit alle macht en rolt de tube strak op. Je peutert net zo lang tot je net genoeg uit de tube krijgt om je mond op te frissen. Is het niet vreemd dat we ons gedrag zo sterk aanpassen aan wat er beschikbaar is?
Het fascinerende is dat de Wet van Parkinson tot twee soorten gedrag leidt wanneer er schaarste is. Het eerste is duidelijk: je wordt zuinig. Er gebeurt ook iets anders, dat veel meer impact heeft: je wordt bijzonder innovatief en gaat op zoek naar manieren om toch echt dat laatste beetje tandpasta uit de tube te krijgen.
Hoe moet het dan wel?
Op de dag dat jij je salaris ontvangt, maak je als eerste een bedrag over naar jouw spaar of beleggingsrekening. Van wat over is, betaal je de rekeningen. Dat werkt, want als je altijd moet wachten tot er een restje overblijft voor jou, kun je wachten tot je een ons weegt. De methode accepteert dat mensen geen rationeel handelende wezens zijns. Dat zouden we wel willen, maar dat is niet zo. De mens neemt beslissingen – ook financiële beslissingen – niet op basis van logisch nadenken, maar op basis van emotie. We zijn emotionele dieren met een apenbrein. We houden van glimmende dingen, we proppen ons helemaal vol als het eten gratis is, we slaan kilo’s hondenbrokken in omdat ze in de aanbieding zijn, zelfs als we geen hond hebben.
Hoe ik het doe?
Ik ga anders met geld om sinds ik dit principe toepas. Vroeger had ik één bankrekening waar al m’n geld op stond. Ik had meestal het gevoel alsof er geld zat was en ik gaf vrij gemakkelijk geld uit. Ook toen had ik het idee dat het altijd om noodzakelijke kosten ging. Maar nu heb ik mijn geld verdeeld over vier verschillende potjes:
- Lopende rekening
- Droompotje
- Vakantie
- Beleggen
Maandelijks zorg ik dat op de dag dat mijn salaris wordt overgemaakt mijn potjes automatisch gevuld worden. Iedere bank staat inmiddels toe om verschillende potjes aan te maken via de Internetbankieren App. Door dit zoveel mogelijk te automatiseren merk je niet eens dat je een veel groter bedrag ontvangt. Richting het einde van de maand staat er soms minder geld op mijn rekening. Dan ga ik heel anders met mijn geld om dan wanneer er nog ruimschoots genoeg geld op staat om meerdere keren uit eten te gaan (pre-betaal-jezelf-eerst-tijdperk).
Sinds ik mezelf als eerste ben gaan betalen is mijn spaar (en daardoor ook beleggedrag) radicaal veranderd. Inmiddels is het voor mij zo’n gewoonte dat ik er niet over na denk. Nog steeds is aan het einde van de maand m’n geld op. Belangrijk verschil met eerder is dat ik nu wél een bedrag heb gespaard.
Conclusie
Als iets je houding tegenover geld kan veranderen, is het wel de wet van Parkinson. Je moet er namelijk bewust voor zorgen dat er minder tandpasta (geld) beschikbaar is om je tanden mee te poetsen (om van te leven). Als je minder geldt hebt, zal je vanzelf op een spaarzame manier gaan leven, en zal je ook op veel innovatievere ideeën komen op geldt verdienen en besparen. De oplossing is dus doodeenvoudig: Betaal Jezelf Eerst.
