“Ik wil financieel vrij zijn” of “had ik maar meer geld…”, typische uitspraken die ik vaak voorbij hoor (en lees) komen. Ik moet eerlijk bekennen dat ik dit zelf ook regelmatig denk. Personal finance lijkt een soort ultimate goal te worden als je het bekijkt vanuit de optiek dat het je uiteindelijk zal helpen om zorgeloos het leven door te gaan. Terwijl deze ongezonde gedachte je alleen maar meer stress geeft. Want heb je je wel eens afgevraagd wanneer je genoeg hebt? En waar spaar je nou écht voor?
Financiële vrijheid als einddoel
Ik ben een voorstander van het FIRE principe, en met name de barista stroming. Hierin is het doel om een groot deel van je inkomen te halen uit je kapitaal en investeringen, maar een deel op te vangen met een parttime of freelance baan. FIRE geeft vorm aan een bepaalde levensstijl die je kan gebruiken om betere financiële keuzes te maken. Het kan er echter ook voor zorgen dat we doordraven in de ‘nu sparen, straks gelukkig’ gedachte, wat natuurlijk niet de bedoeling is. Geld moet niet het doel zijn, maar een middel om je doel te bereiken. En zo geldt dus ook dat financiële vrijheid een middel is om je ultieme doel te bereiken. Anders heb je een leven lang zwoegen achter de rug alleen maar om erachter te komen dat je eigenlijk niet goed weet waar je echt gelukkig van wordt.
Ik sprak een ondernemer tijdens een netwerklunch (nog voor de corona crisis) en hij vertelde mij een anekdote die me enorm aansprak:
“Ik heb mezelf kapot gewerkt, omdat ik altijd streefde naar een betere toekomst. Voor mijn kids, mijn vrouw en uiteindelijk ook voor mezelf. Alleen raakte ik mezelf kwijt in het proces, steeds meer werken, steeds meer tijd stoppen in het bedrijf. En ondertussen miste ik wedstrijden van mijn zoon, etentjes met vrienden en dansoptredens van mijn dochter. Dit alles omdat ik een focus had op de toekomst, zolang de toekomst maar beter zou zijn. Lang verhaal kort, ik ben nu bijna 10 jaar verder met een echtscheiding achter de rug en ik begin eindelijk weer een band op te bouwen met mijn kinderen. Maak slimme keuzes voor de toekomst, maar je focus moet liggen op je welzijn in het nu, niet een of andere theoretisch toekomstbeeld.”
Wat me vooral bij dit verhaal aansprak is dat deze ondernemer (die inmiddels een gelukkige man is) zich focuste op een abstract onhaalbaar doel: een betere toekomst. Maar wat is een betere toekomst? Hoe vul je dat in en wat heb je er voor nodig?
Oefening baart kunst
Iedereen is verschillend en zal de vraag “Wat maakt je gelukkig?” anders beantwoorden. Het is dus ook iets wat je voor jezelf uit zal moeten vinden. Karel heeft al over verschillende tips geschreven en in dit artikel wil ik nog een oefening beschrijven om je te helpen tot de kern te komen van wat jou echt geluk brengt. De oefening gaat als volgt:
We gaan dromen over de toekomst en in deze droom stappen we even uit onze huidige financiële situatie, zonder limieten. Je krijgt een budget van 100 miljoen euro om te besteden deze week. Alles mag, alles kan. Het punt van de 100 miljoen euro is om een extreem groot budget in te beelden wat je het gevoel geeft dat je onbeperkt kan spenderen. Heb je een beeld bij hoe je los zou gaan deze week? Top, we zijn nu een week verder en je krijgt weer 100 miljoen euro om te besteden. De oefening kan zolang doorgaan als je maar wilt. Wat je zult zien is dat je lijst van instant gratifications steeds korter wordt en je gaat zoeken naar de dingen die je echt gelukkig maken. Bonuspunten als je zelfs de dingen herkent waar je eigenlijk helemaal niet zo veel geld voor nodig hebt aangezien geld in deze oefening triviaal is geworden. Het doel van de oefening is dus ook om jezelf te helpen echt tot de kern van je geluk te komen zonder geld mee te nemen in het vraagstuk. Misschien lukt het nog niet de eerste keer, maar oefening baart kunst. Probeer het volgende week nog eens en je zult zien dat je al een flinke vooruitgang weet te maken.
En dan?
We hebben nu een lijst van instant gratifications, waarschijnlijk materiële dingen en, nog belangrijker, een lijst van dingen die je echt geluk brengen. We focussen nu op de echte gelukmakers. Het doel nu is om te bepalen wat je nodig hebt om dit te bereiken en gebruik het uitgangspunt: het moet met zo min mogelijk geld. Kan je deze dingen nog verder pellen zodat het zo simpel uit te voeren is dat het morgen al zou kunnen?
Om je er een beeld bij te geven wil ik je graag een persoonlijk voorbeeld geven: ik zocht naar een sport dat me mentale rust zou geven maar dat wel een uitdaging biedt. Toevallig had ik het er met een goede vriend al een lange tijd over om te gaan golfen, maar het leek ons een te dure sport. Na de oefening ben ik gaan zoeken naar manieren om de sport goedkoper te maken zodat we wel kunnen gaan golfen, zonder het financiële obstakel dat we voor ons zagen. Inmiddels nemen we lessen samen met onze vaders, wat goede quality time oplevert, we spelen met 2e hands setjes en kunnen de baan op met studentenkortingen wat de sport behoorlijk betaalbaar maakt. Mission accomplished.
Conclusie
Zo zie je dat wanneer je je geluk als doel stelt, dit doel pelt in behapbare simpele stappen en daar actief mee bezig bent, je veel meer zal halen uit je leven dan wanneer je ‘geluk’ in de abstracte vorm als einddoel stelt. Wanneer je weet waar je echt gelukkig van wordt, kan je gaan budgetteren om hier mee bezig te kunnen zijn, maar wel nog met een oog op de toekomst. Het doel om eerder te kunnen stoppen met werken en/of financieel vrij zijn is natuurlijk niks mis mee, zolang het maar niet ten koste gaat van je geluk nu. De eerste stap is het vinden van de kern van je geluk en daarna een plan te maken hoe je dit gaat bereiken voor de rest van je leven. Vergeet dus niet: personal finance is een middel, niet een doel.
