Het zal je niet ontgaan zijn dat de beurskoers van de Amerikaanse videogames-webwinkel GameStop door het dak gegaan is afgelopen tijd. Hoe dit tot stand is gekomen en wat er nu gaande is in deze bizarre situatie kan je lezen in dit artikel van Thom. Het internetleger waar Thom over schrijft heeft gebruik gemaakt van zogeheten opties om de strijd met Wall Street aan te gaan. In dit artikel leg ik je uit wat opties zijn.
De basis
Om te begrijpen wat opties zijn is het goed om eerst te begrijpen wat derivaten zijn. Derivaten zijn afgeleide financiële producten die gebaseerd zijn op een onderliggend goed zoals aandelen of grondstoffen. Er zijn veel verschillende soorten derivaten waarvan opties, swaps en futures de meest bekende zijn. Veel over te lezen dus in dit artikel blijft de focus op opties.
Een optie is dus een derivaat (afgeleid financieel product) dat het recht geeft om een bepaald product tegen een vooraf vastgestelde prijs en tijdstip te kopen of verkopen. Oftewel: met een optie krijg ik het recht om een bijvoorbeeld een aandeel in de toekomst te kopen of verkopen tegen een vooraf afgesproken prijs. Met opties speculeer je dus wat de koers zal gaan doen in de toekomst. Er zijn twee typen opties: een call optie, en een put optie. De koper van een optie is niet verplicht om dit recht uit te oefenen, en kan dus als het moment aanbreekt ervoor kiezen om het onderliggend goed niet te kopen/verkopen. De afgesproken datum waarop de optie uitgeoefend kan worden heet de expiratiedatum. Ik zal je een aantal voorbeelden geven om het eenvoudiger te maken.
Call optie
Met een call optie krijgt de koper het recht om aandelen tegen een vooraf afgesproken prijs te kopen op een afgesproken moment in de toekomst.
Voorbeeld: ik koop nu een call optie met als onderliggend goed een Tesla aandeel dat mij het recht geeft om dit aandeel te kopen voor 880 euro over 3 maanden. Wat de koers van Tesla nu ook doet, over 3 maanden heb ik het recht om een aandeel te kopen voor die prijs. Dus als het aandeel van Tesla gestegen is naar 1000 euro heb ik geluk, dan heb ik 120 euro winst gemaakt.
Put optie
Met een call optie krijgt de koper het recht om aandelen tegen een vooraf afgesproken prijs te verkopen op een afgesproken moment in de toekomst.
Voorbeeld: ik koop nu een call optie met als onderliggend goed een Apple aandeel dat mij het recht geeft om dit aandeel te verkopen voor 143 euro over 3 maanden. Net als een call optie maakt het niet uit wat de koers doet. Over 3 maanden kan ik voor 143 euro een Apple aandeel verkopen. Als de koers van Apple gezakt is naar bijvoorbeeld 80 euro heb ik geluk en kan ik 63 euro winst in mijn zak steken.
De details
De expiratiedatum
De expiratiedatum is het afgesproken moment waarop de optie afloopt en de koper het recht kan uitoefenen om het aandeel te kopen (call optie) of te verkopen (put optie)
De uitoefenprijs
De uitoefenprijs is de prijs waarvoor het aandeel kan worden gekocht (call optie) of verkocht (put optie) op de expiratiedatum. De winst voor een koper is dus het verschil tussen de koers en de uitoefenprijs.
De uitgever
Het recht om te kopen of verkopen krijg je van de zogeheten schrijver. Dit is de uitgever die een optie verkoopt en dus het recht verkoopt om de optie uit te oefenen over een bepaalde tijd. In het geval van een call optie kan je dus op de expiratiedatum het onderliggend aandeel kopen van de schrijver, en in het geval van een put optie kan je dus op de expiratiedatum het onderliggend aandeel verkopen aan de schrijver. De schrijver geeft dus opties uit om te speculeren op de koers. Namelijk: wanneer de schrijver een call optie schrijft speculeert de schrijver dus dat de koers zal zakken. Bij het schrijven van een put optie speculeert de schrijver dat de koers zal gaan stijgen. Als deze voorspelling uit komt verdient de schrijver aan de zogeheten premium.
De premium
Voor het kopen van een optie betaal je een zogeheten optiepremie (premium). Dit zijn de kosten die de schrijver in rekening brengt in ruil voor het recht van kopen/verkopen. Wanneer je ervoor kiest om de optie niet uit te oefenen op de expiratiedatum zijn je kosten dus alleen deze premie.
Leverage
Opties representeren niet 1, maar meerdere aandelen. Gebruikelijk is dat een optie gaat over het kopen/verkopen van 100 aandelen. De premie betaal je per aandeel. Wanneer een premie dus 0,50 euro is, zou dat in totaal 50 euro zijn. Hiermee kan je dus in essentie met relatief weinig geld, voor virtueel veel geld speculeren. Wanneer de optie onderliggend een aandeel representeert die 150 euro waard is, speculeer je dus bij elkaar over 15.000 euro (100 x 150 eur). Dit principe heet leverage en stelt je dus in staat om met minder geld, meer te kunnen bereiken. Zo hoef je dus niet voor 15.000 euro aan aandelen te kopen om te speculeren, maar kan je door met opties te handelen met 50 euro hetzelfde bereiken.
Notering
Een voorbeeld van een optie notatie is:
PEGU CALL 31 DECEMBER 2021 €540
Hierbij is:
‘PEGU’: het onderliggende goed (in dit voorbeelden PEGU aandelen)
‘CALL’: de type optie (calls of puts)
‘31 DECEMBER 2021’: de expiratiedatum
‘€540’: de uitoefenprijs
Uitoefenen
Wanneer de koper zijn recht uitoefent moet er een overdracht plaats vinden. Hoe dit gebeurt verschilt of je opties koopt in de Amerikaanse stijl, of de Europese stijl. In het geval van de Amerikaanse stijl wordt de levering in daadwerkelijke aandelen gedaan, terwijl het in het val van de Europese stijl gaat om geld.
Voorbeeld: ik heb PEGU CALL 31 JAN 2021 €540 opties gekocht. Deze optie gaat over 100 aandelen. De PEGU aandelen zijn op 31 januari €560 euro waard (+€20 euro per aandeel). In het geval van de Amerikaanse stijl krijg ik het recht om 100 PEGU aandelen te kopen voor €540 euro op de expiratiedatum en zal ik die zelf weer moeten verkopen om de winst te cashen. In het geval van de Europese stijl zal ik in cash de winst uitgekeerd krijgen (2000 euro).
