Je hebt in de media vast weleens iets gehoord of gelezen over bitcoin, die vage digitale munt voor internetgekkies die de ene dag €12000 waard kan zijn en de volgende dag rustig naar €9000 kan zakken. Over die munt wil ik je vandaag iets vertellen. Ik geloof namelijk ontzettend in de toekomst van bitcoin en waarom dat zo is ga ik in dit artikel voor jullie op papier zetten. Het eerste wat je moet weten is dat bitcoin vooral een monetaire uitvinding is, geen technische. Sterker nog, het is een monetaire revolutie. Het is een superieure vorm van geld. Veel mensen verwachten een technisch verhaal als antwoord op de vraag wat bitcoin nou precies is, maar de monetaire aspecten van bitcoin zijn naar mijn mening een stuk interessanter. Het is een nieuwe vorm van geld, een onafhankelijk vorm van geld waar politiek of andere machten geen invloed op hebben. Om de waarde van bitcoin in te kunnen zien is het belangrijk om eerst te begrijpen wat geld eigenlijk is. Waarom gebruiken we geld? Wat is de functie van geld?
Hoe werkt geld eigenlijk?
Geld is niets meer dan een ruilmiddel wat we gebruiken om ons vermogen voor langere tijd in te bewaren. Als jij vandaag je salaris krijgt, dan is het handig als je daar ook over twee weken nog je boodschappen van kunt betalen. Als het over twee weken niets meer waard zou zijn, dan zou de munt waarin jij je salaris hebt gekregen niet goed functioneren als geld. Het is dus belangrijk dat geld zijn waarde over langere tijd vast kan houden. Geld moet schaars zijn en schaars blijven. Geld moet niet zomaar bijgedrukt kunnen worden. Om dat te illustreren gaan we een stukje terug in de tijd.
Voordat we betaalden met het briefgeld waar we nu zo gewend aan zijn waren er veel verschillende vormen van geld. Het roemruchte Romeinse leger werd bijvoorbeeld in zout betaald, dat is ook waar het woordje salaris zijn herkomst aan te danken heeft (sal is het Latijnse woord voor zout). Maar ook dingen als rijst, edelmetalen, vee en glazen kralen hebben door de jaren heen als geld gefunctioneerd.
Over die glazen kralen wil ik een klein beetje uitweiden. Enkele honderden jaren geleden waren glazen kralen namelijk het belangrijkste betaalmiddel in West-Afrika. Het maken van glas was in die tijd een kostbaar proces voor de West-Afrikaanse bevolking, wat glas tot een zeldzaam goed maakte. Glas was schaars. De glazen bleven goed functioneren als betaalmiddel, totdat ze ineens niet meer zo zeldzaam waren. Kort nadat Europese ontdekkingsreizigers voet aan wal hadden gezet op het continent, ging het mis. De Europeanen die per schip naar West-Afrika waren gevaren kwamen erachter dat glazen kralen daar een fortuin waard waren. De productie van glas was in Europa al een stuk verder ontwikkeld en daarom veel goedkoper. De Europeanen zagen hun kans schoon en gingen met schepen, volgeladen met glazen kralen, richting het Afrikaanse continent. Daar kochten ze met de kralen alle rijkdommen en goederen van de Afrikanen op en overspoelden ze de markt met glazen kralen. Voordat de lokale bevolking het doorhad waren ze al hun waardevolle bezittingen kwijt en zaten ze op een berg van waardeloze glazen kralen. De glazen kralen waren in overvloed beschikbaar, niet zo zeldzaam en schaars meer en verloren daardoor al hun waarde. De les? Geld moet schaars zijn om zijn waarde vast te kunnen houden.
Zodra het mogelijk is om onder de marktprijs nieuwe geldeenheden te produceren, dan zal de waarde naar het prijsniveau van de productie zakken. Stel dat je voor 100 euro een machine kunt kopen waar je 200 euro mee kunt printen, dan zou je dit blijven doen totdat de prijzen zich aanpassen en je niet meer met winst nieuwe euro’s kunt printen.
Wat de bevolking van West-Afrika in het hierboven besproken voorbeeld overkwam, is ook aan de gang met ons eigen geld. Het is voor overheden praktisch gratis om nieuw geld bij te drukken, het geld wat op jouw bankrekening staat is niets meer dan een getal in een database. De euro, de dollar en andere vormen van overheidsgeld worden door overheden gebruikt om zichzelf te financieren en de economie aan te sturen. Vaak door uit het niets nieuwe eenheden te creëren of door bijvoorbeeld de rente te verlagen en dat is problematisch voor de waarde van ons geld op de lange termijn. Het wordt namelijk minder zeldzaam, minder schaars en dat betekent dat je voor je euro minder kunt kopen. Kijk bijvoorbeeld naar de prijzen van vastgoed en aandelen die op recordhoogtes staan, maar ook de dagelijkse boodschappen die steeds duurder worden.
Wat is er dan zo interessant aan bitcoin?
Dat brengt mij op het eigenlijke onderwerp van dit artikel, de bitcoin. In de kern komt dit artikel eigenlijk neer op de vraag: zou je jouw vermogen liever opslaan in een vorm van geld die zomaar ‘bijgedrukt’ kan worden of in een vorm van geld waarvan je zeker weet dat er maar 21 miljoen van in omloop komen? Dat is namelijk wat bitcoin zo bijzonder maakt ten opzichte van de euro en de dollar waarvan er jaarlijks miljarden worden bijgedrukt. Er zijn op dit moment ongeveer 18 miljoen bitcoins, wat betekent dat er nog 3 miljoen bijkomen en daarna is het klaar. Bitcoin is dan het meest schaarse goed ooit, het ultieme spaarmiddel! Het decentrale karakter van Bitcoin maakt dat een bitcoin zeldzaam is en blijft. Er is geen overheid of andere machtige instantie die daar iets aan kan veranderen. De cryptografie waar Bitcoin op is gebouwd maakt de digitale munt het beste wapen om onze financiële vrijheid mee te bewaken. Het is een monetaire revolutie die zijn weerga niet kent. Een onafhankelijke, a-politieke vorm van geld die je digitaal kunt overmaken, zonder dat je daar tussenpersonen voor nodig hebt. Bitcoin biedt zekerheid en financiële vrijheid en dat is wat de digitale munt voor mij zo interessant maakt en waarom ik maandelijks een deel van mijn inkomen in bitcoin investeer. In een volgend artikel wil ik hier wat dieper op ingaan en wat wiskundige modellen bespreken die de relatie tussen de schaarste en de prijs van een goed aantonen.
