Als je het gevoel hebt dat je financiële doelen buiten bereik zijn, wees dan gerust: je hoeft niet per se meer geld te hebben om je rijk te voelen. Je dient echter wel bereid zijn om je uitgavengewoonten onder de loep te nemen, aldus gedragseconoom Dan Ariely.
Dan Ariely is naast gedragseconoom ook psycholoog, en een van de meest invloedrijke academici die momenteel op zijn vakgebied werkzaam is. Met drie New York Times bestsellers en verschillende veelbekeken TED-talks op zijn naam, staat hij niet alleen bekend om zijn breed opgezette en doortastende onderzoek, maar ook om zijn toegankelijke communicatiestijl en zijn gevoel voor humor.
Volgens Ariely zijn we als mens echte gewoontedieren. Veel van wat we doen, wordt gedaan omdat we het al eerder hebben gedaan. Door te bezuinigen op de gebieden waar je mogelijk lang geen aandacht aan heb willen besteden, of misschien bewust je ogen voor gesloten hebt gehouden, is het mogelijk een groot verschil te maken in je financiële gemoedstoestand.
Begin met deze tips van Ariely om te onderzoeken welke gewoonten je wilt behouden en welke je wilt veranderen.
Plan regelmatige uitgaven
Mogelijk ben je van plan op geld opzij te zetten voor terugkerende uitgaven die een grote hap uit je inkomen nemen, zoals een hypotheek of de jaarlijkse belastingen. Het kan echter zijn dat het niet altijd lukt om je je aan die voornemens te houden. Dat komt omdat er dagelijkse, wekelijkse, tweewekelijkse, maandelijkse en jaarlijkse uitgaven zijn waarvoor je moet plannen. En die uitgaven kunnen je soms compleet verrassen, aldus Ariely.
Alleen kijken naar het saldo op je betaalrekening kan misleidend zijn. Neem twee mensen die hetzelfde inkomen hebben en dezelfde hypotheek betalen. De eerste persoon betaalt de hypotheek op de eerste van de maand en de andere betaalt de hypotheek op de 20e. De tweede persoon zal zich die eerste 19 dagen rijker voelen dan hij in werkelijkheid is. Ze zijn niet echt rijker, het geld is er alleen nog niet uitgegaan.
Eén goede manier om dat te voorkomen is om je rekeningen te betalen zodra je betaald krijgt. Een andere aanpak is om aparte spaarpotjes op je internetbankieren aan te maken voor die grote uitgaven. Zo weet je beter hoeveel geld je eigenlijk echt hebt en zal je minder snel te veel uitgeven, aldus Ariely. Gevolg is dat je niet meer onzeker hoeft te zijn of er al dan niet nog een plotselinge afschrijving volgt. Zo is het geld op je rekening ook daadwerkelijk jouw geld.
Heroverweeg je uitgaven
Je hebt waarschijnlijk al eerder gehoord dat je moet budgetteren, maar dat kan een heel lastige onderneming zijn. Zo zijn er verschillende apps die je uitgaven kunnen categoriseren, maar die werken nog niet perfect. Bijvoorbeeld, koffie gaat meestal in de ene categorie en supermarkt uitgaven gaan in een andere categorie. In plaats daarvan helpt het om alle discretionaire uitgaven op één hoop te gooien of verschillende ‘potjes’ aan elkaar te koppelen, aldus Ariely.
Als je dan twee uitgavengebieden aan elkaar koppelt, zoals je restaurantbudget en je vakantiebudget, kun je beter nagaan hoe het ene doel concurreert met het andere. Zo valt beter te begrijpen dat indien je meer uit eten gaat, dit ten koste zal gaan van je vakantiebudget.
Belangrijk besef: de ene uitgave zal ten koste gaan van de ander
Ariely adviseert je ook zeker eens naar de aankopen te kijken waar je het meeste spijt van hebt. Zit daar een duur restaurant tussen? Probeer eens een goedkoper restaurant te zoeken met dezelfde goede recensies.
Daarnaast kun je ook werken met een weekbudget. Geef jezelf elke maandag een bepaald bedrag en houd jezelf daaraan. Dit zal je helpen om je uitgaven te beteugelen, aldus Ariely.
Dit heeft alles te maken met opportunity costs. Het besef dat het één ten koste zal gaan van het ander. Nu versus later. Het gaat over het overwinnen van verleidingen. Stel dat jij maandag 30 euro in je handen krijgt gedrukt om een week van te leven, dan weet je het waarschijnlijk dat een dure aankoop aan het begin van de week gevolgen heeft voor het einde van je week. Een dure lunch heeft gevolgen voor het diner. Dit verband zijn veel mensen kwijt geraakt omdat de kosten veel onoverzichtelijker zijn (denk aan hypotheken, belastingen en studieleningen) en geld uitgeven veel makkelijker is gemaakt met apps en een pinpas. Het besef dat de ene uitgave gevolgen heeft voor een andere is een essentieel besef volgens Ariely.
